Merkez Bankası’nın aylık fiyat gelişmeleri raporuna göre, doğalgaz tüketiminin 25 metreküp olan serbest kullanım sınırını aşması nedeniyle bu kanalın aylık tüketici enflasyonuna etkisi 0,22 puan oldu. Kasım ve Aralık aylarında tüketim artışına bağlı olarak doğalgazın etkisinin artacağı öngörülüyordu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayı fiyat gelişme raporunu açıkladı. Elektrik grubunda akaryakıt fiyatlarındaki düşüşe rağmen diğer enerji emtia fiyatlarındaki görünümün gecikmeli etkileriyle artış kaydedildiği belirtilen raporda, doğalgaz tüketiminin serbest dönem sonunu aşmasıyla birlikte artış kaydedildiği belirtildi. Kullanımda (ilk 25 metreküp), bu kanal üzerinden aylık tüketici enflasyonuna 0,22 puanlık etki oluştu. Öte yandan Kasım ve Aralık aylarında tüketimin artması nedeniyle doğalgazın etkisinin de artmasının beklendiği bildirildi.
Rapora göre, Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 3,43 oranında artarken, yıllık enflasyon 0,17 puan azalarak yüzde 61,36’ya geriledi. Yıllık enflasyon gıda ve temel mal grubunda düşerken, hizmet ve enerji grubunda artış gösterdi. Taze meyve ve sebze dışındaki gıda fiyatlarındaki artışlar güçlü seyrini sürdürdü. Temel mal grubunda otomobil fiyatları bu yılda ilk kez aylık bazda düşerken, mal grubunda güçlü aylık enflasyon son iki yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Öte yandan, yeni döneme geçişle birlikte giyim ve ayakkabı alt grubundaki dönemsel fiyat artışları temel mal kümesinin aylık enflasyonunu artırıcı yönde etki yaptı. Hizmet kümesinde aylık fiyat artışları güçlü seyrini sürdürürken, yüksek atalet sergileyen kira alt kümesi hizmet fiyatlarını olumsuz etkilemeye devam etti. Ekim ayında üretici fiyatlarındaki artışın önemli ölçüde yavaşladığı ve yıllık üretici enflasyonunun belirgin bir şekilde düştüğü görüldü. Bu görünüm altında mevsimsellikten arındırılmış verilerle B (işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkol ve diğer ürünler ile altın hariç TÜFE) ve C (gıda, enerji, alkolsüz içecekler hariç TÜFE) göstergelerinde aylık artış hızlarındaki yavaşlama sürüyor. , alkollü içecekler, tütün ürünleri ve altın). Göstergelerin yıllık enflasyonu bir miktar arttı.
Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 3,43 oranında artmış, yıllık enflasyon ise 0,17 puan azalarak yüzde 61,36’ya gerilemiştir. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,39 ve 0,83 puan artarak yüzde 67,61 ve yüzde 69,76’ya yükseldi. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bu dönemde hizmetler, enerji ve temel mal kümelerinin katkıları sırasıyla 0,43, 0,17 ve 0,04 puan artarken, gıda ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 0,60 ve 0,60 puan azaldı. Sırasıyla 0,21 puan. . Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle bakıldığında B ve C endekslerindeki aylık artışların önemli ölçüde zayıfladığı görülüyor. B endeksini oluşturan kümeler arasında yer alan işlenmiş gıdalarda fiyat artışları bir önceki aya göre azalırken, hizmetler ve temel mallarda daha sınırlı bir yavaşlama kaydedildi. Hizmet fiyatları ekim ayında önceki aylara göre yavaşlayarak yüzde 3,83 artışla güçlü seyrini sürdürmüş, küme yıllık enflasyonu ise 2,19 puan artarak yüzde 88,65’e yükselmiştir. Bu dönemde en belirgin aylık artış yüzde 7,91 ile kira kümesinde olurken, alt kümenin yıllık enflasyonu da yüzde 100,67’ye ulaştı. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün etkileri ulaştırma hizmetlerinde de hissedilirken, havayolu yolcu taşımacılığı (yüzde -12,97) ve karayolu şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarında (yüzde -4,57) düşüşler görüldü.
Haberleşme alt grubundaki aylık fiyat artışı yüzde 4,08’i cep telefonu ve internet fiyatlarındaki artışlar belirledi. Restoran-otel kümesinde yemek hizmetleri kaynaklı aylık fiyat artışı (yüzde 3,51), otel fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle bir önceki aya göre bir miktar yavaşladı. Ekim ayında diğer hizmetler alt grubundaki aylık artış (yüzde 2,90), eğitim hizmetlerinin etkilerinin tamamlanmasıyla önceki aylara göre belirgin bir şekilde zayıfladı. Temel mal grubunda yıllık enflasyon 0,18 puan azalarak yüzde 53,05’e geriledi.
Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı alt grubunda yükselirken, başta ağır mallar olmak üzere diğer alt gruplarda geriledi. Katı mal grubu aylık fiyat artışlarındaki yavaşlama Ekim ayında da devam etmiş ve aylık enflasyon yüzde 0,43 seviyesinde kalmıştır. Bu dönemde otomobil fiyatları düşerken (yüzde -0,44), beyaz eşya (yüzde 1,19) ve mobilya (yüzde 0,57) fiyat artışları önemli ölçüde zayıfladı. Bu gelişmelerle birlikte yıllık alt enflasyon 3,46 puan azalarak yüzde 62,15’e geriledi. Temel malların diğer alt grubunda fiyatlar yüzde 2,50 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,68 puan azalarak yüzde 49,42’ye gerilemiştir. Bu kümedeki aylık artışın etkisi konutla ilgili temizlik malzemeleri, kişisel bakım malzemeleri, konut bakım ve onarım malzemeleri gibi kalemlerde hissedildi. Yeni döneme geçişle birlikte giyim ve ayakkabı fiyatları yüzde 13,98 oranında artarken, yıllık alt enflasyon 6,74 puan artarak yüzde 38,10’a yükseldi. Ekim ayında elektrik fiyatları yüzde 3,62 oranında artarken, küme yıllık enflasyonu 1,35 puan artarak yüzde 11,60’a yükseldi. Grubun aylık fiyat artışında 25 metreküpü ücretsiz sağlanan doğalgaz kaleminin tüketimindeki artışa paralel olarak sepete yansıyan fiyatlardaki artış etkili oldu. Bu gelişme aylık tüketici enflasyonunu 0,22 puan artırdı. Öte yandan, uluslararası petrol fiyatlarında yaşanan gelişmelerin ardından akaryakıt fiyatlarının yüzde 2,15 oranında gerilemesi, elektrik kümesinde daha olumsuz bir görünümün oluşmasını engelledi. Şebeke suyu fiyatları Ekim ayında yüksek oranda (yüzde 7,92) arttı. Ayrıca katı yakıtlar ve tüpgaz kalemleri aylık bazda sırasıyla yüzde 6,91 ve yüzde 4,67 oranında arttı. Ekim ayında gıda ve alkolsüz içecek fiyatları yüzde 3,20 oranında artmış, yıllık enflasyon ise 3,15 puan azalarak yüzde 71,99’a gerilemiştir.
Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 5,77 puan azalarak yüzde 90,40’a, işlenmiş gıdada ise 1,34 puan azalarak yüzde 58,61’e geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, taze meyve ve sebze fiyatlarının sebze fiyatları öncülüğünde ılımlı bir artış göstererek yavaşladığına işaret etti. Taze meyve ve sebzelerin dışında işlenmemiş gıdalarda da yaygın fiyat artışları yaşanırken, kırmızı et, beyaz et, yumurta, kuruyemiş ve baklagiller gibi ürünler öne çıktı. İşlenmiş gıda grubundaki aylık artış (yüzde 2,46) geçen aya göre yavaşlarken, bu gelişmede süt ve süt ürünleri ile ekmek ve tahıl fiyatlarındaki artışların yavaşlaması etkili oldu. Ekim ayında yurt içi üretici fiyatları yüzde 1,94 oranında artarken, yıllık enflasyon 8,05 puan azalarak yüzde 39,39’a geriledi. Bu düşüşün temel belirleyicisi güç kümelenmesi oldu. Yurt içi elektrik üretim fiyatları aylık yüzde 2,86 oranında düşüş kaydederken, geçen yılın aynı döneminde kümelenme yıllık enflasyonu yüksek bazın etkisiyle 26,32 puan azalarak yüzde -12,91 olarak gerçekleşti. Diğer ana sanayi kümeleri incelendiğinde ise tüm kümelerde yıllık fiyat artışlarının azaldığı görüldü. Aylık fiyat gelişmeleri branş bazında incelendiğinde fiyat artışlarıyla ham petrol ve doğal gaz, basım ve kayıt hizmetleri, su arıtma ve dağıtım, giyim ürünleri, diğer madencilik-taş ocakçılığı ve gıda ürünleri öne çıktı. – İSTANBUL
